SENİM TANAY KARAKUŞ
senim.tanay@milliyet.com.tr

Bilhassa son 1-2 haftadır ateş, halsizlik, burun akıntısı, öksürük üzere şikayetlerle acil servislere başvuranlarda artış yaşanıyor. Toplumsal medyada da pek çok kişi bunu lisana getiriyor. Delta varyantının çok süratli bulaşması sebebiyle ‘Kovid-19 mu oldum?’ diyenlerin PCR testleri çoğunlukla negatif çıkıyor. Fakat test negatif çıksa bile kişi, koronavirüse yakalanmış olabilir mi?

Uzm.Dr. Elif Hakko: Son haftalarda hafif ateş, burun akıntısı, geniz akıntısı, hapşırma ve öksürük üzere belirtilerle başvuran hasta sayısında artış var. Bu bireylerin birçok en az bir doz aşılı. Bu belirtiler daha çok nezleye neden olan rhinovirus üzere virüslerde görülüyor. Elbette Kovid-19 dışlanamadığından PCR testleri yapılmalı. Test negatif bile gelse bile diğerlerine bulaştırmamaya itina gösterilmeli. Şikayetler 3-4 günü geçerse yine doktora başvurulmalı.

Prof.Dr. Osman Erk: Test negatif çıksa bile kişi, Kovid-19 olabilir. PCR testi hastalığın evresine ve varyantlara nazaran yönelik testler olup olmamasına nazaran negatif çıkabilir. Negatif test, Kovid olunmadığı manasına gelmez.

Delta varyantının belirtileriyle grip ve nezle belirtileri ortasında benzerlikler mevcut. Birbirinden nasıl ayırt edebiliriz? Mesela ateş, öksürük üzere belirtiler nezlede de görülebilir mi?

Uzm.Dr. Elif Hakko: Delta varyantının ve öbür koronavirüs varyantlarının belirtileri hem gribe hem nezleye benzeridir. Fakat 2 doz aşılı iseniz ve Kovid-19 temasınız yoksa öbür virüslerin olma mümkünlüğü daha fazladır. Yeniden de tek ayırt edici yol, test yaptırmaktır.

Prof.Dr. Tevfik Özlü: Grip ve öbür teneffüs yolu virüslerinin tanısı için PCR yahut serolojik metotlarla testler yapılabilir. Böylelikle Kovid-19 mu yoksa öbür teneffüs yolu viral enfeksiyonları mı ayırt edilebilir ya da Kovid-19 tanısı için PCR döngü sayısı artırılarak test yapılabilir. Multiplex PCR test sistemiyle eş vakitli Kovid-19 ve öbür teneffüs yolu viral enfeksiyonları birlikte tek örnekten çalışılabilir. Bu da ayırıcı teşhis için kullanılabilir. Kuzey yarımküre ülkelerinde ağustos ayında grip salgını olacağını kestirim etmiyorum.

Prof.Dr. Osman Erk: İçinde bulunduğumuz mevsimde grip ve nezlenin görülmesi pek alışılmış bir şey değil. Delta varyantı daha çok boğaz ağrısı, yüksek ateş, burun akıntısı, ishal üzere şikayetlerle ortaya çıkıyor. Alışılmış ki nefes darlığı ve öksürük, en kıymetli ve alarm verici belirtiler. Kolay bir nezlede ateş olmaz, yalnızca burun akıntısı vardır ve genel durum düzgündür.

Gribi, nezleyi daha çok bir kış dönemi hastalığı olarak kıymetlendiriyoruz. Yaz ortasında bu kadar fazla kişi neden hasta oldu, buna yol açan sebepler neler?

Uzm.Dr. Elif Hakko: Grip ve nezle daha çok sonbahar ve kışın görülmekle bir arada her mevsimde yaşanabilir. Bu yaz daha fazla görülmesinin nedeni, aşılı olan bireylerin maske kuralını gevşetmeleridir.

Kovid-19 salgınından beri kışın grip olay sayısı bariz biçimde düştü; bunun en kıymetli nedeni maske, aralık ve hijyen kuralına ahenk ile kısıtlamalar nedeniyle kapalı ortamlarda bulunmamaktır. Lakin yazın gelmesiyle birlikte klima kullanımı, toplumsallaşma ve kurallara uyulmama nedeniyle bu tip virüsler tekrar hayatımıza girdiler.

Prof.Dr. Tevfik Özlü: Şayet ateş, boğaz ağrısı, kas ağrıları, halsizlik, kırgınlık üzere belirtiler yoksa yalnızca burun akıntısı, hapşırma, öksürük alerjik nedenlerle de olabilir. Yaz mevsiminde alerjik semptomlar artabilir.

Prof.Dr. Osman Erk: Yaz aylarında bilhassa klimaların yanlış kullanımına bağlı olarak alerjik, mikrobik hastalık tabloları ortaya çıkabilir. Kas ağrıları, eklem şikayetleri yaşanabilir.

Koronavirüs aşılarının grip ya da nezlenin ortaya çıkmasında ya da daha ağır geçmesinde bir rolü var mı?

Uzm.Dr. Elif Hakko: Hayır, koronavirüs aşılarının öbür teneffüs yolu virüslerinin ortaya çıkmasında yahut hastalığın daha ağır geçirilmesinde rolü yok. Yalnızca aşılı şahısların kuralları gevşetmesi nedeniyle artış başlamış olabilir.

Prof.Dr. Osman Erk: Aşıların nezleye yahut gribal enfeksiyona yol açması rastlanılır bir durum değildir.

Yazın gribe yahut nezleye yakalananlar neler yapmalı, nelere dikkat etmeli? Güzelleşme sürecini hızlandırmak için tavsiyeleriniz neler olur?

Uzm.Dr. Elif Hakko: Teneffüs yolu enfeksiyonu belirtileri olan şahısların öncelikle Kovid-19 olup olmadıklarını test ettirmeleri, testleri negatifse bol sıvı almaları, belirtileri azaltıcı ilaçlar kullanmaları, istiharat etmeleri ve sağlıklı beslenmeleri gerekir.

Ayrıyeten diğerlerine bulaştırmamaya itina göstermeleri yeterli olur. Şayet olmadılarsa Kovid-19 aşılarını bir an evvel yaptırmalarını yahut tamamlamalarını öneririm.

Prof.Dr. Tevfik Özlü: Maske, uzaklık ve el hijyeni yalnızca Kovid-19 değil, tüm viral teneffüs yolu enfeksiyonlarından kurtulmak için tesirli usuller. Nezle, grip hafif seyrediyorsa bol sıvı (maden suyu, ayran, taze sıkılmış meyve suyu vb.) ve semptom giderici ilaçlar (akıntıyı kesen, hapşırmayı, burun tıkanıklığını önleyen ilaçlar, ağrı kesiciler vb.) alınabilir.

Diğerlerine bulaştırmamak için topluma karışmamak, istirahat uygun olur. Hastalar kesinlikle toplumsal alanlarda maske kullanmalı. Ağır olgularda ve yüksek riskli şahıslarda (yaşlı, kronik hastalığı olan, bağışıklığı baskılanmış bireyler, bebekler vb.) hastaneye başvurulması önerilir.

Prof.Dr. Osman Erk: Yazın nezle ve grip çok ender ortaya çıkar. Tedavi semptomatiktir, antibiyotiklere gerek yoktur. İstirahat, uyku ve istikrarlı beslenme değerlidir.