Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’deki Boşnak sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerini kabulünde davetlilere hitap etti. Bosna Hersek’in birinci cumhurbaşkanı merhum Aliya İzetbegoviç’in dava arkadaşlarından Hasan Cengic ve Sırbistan İslam Birliği Meşihatı eski müftüsü Muammer Zukorliç’e rahmet dileyen Erdoğan, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş başkanlığında bir heyetin Bosna’ya gideceğini söyledi.

Erdoğan, Cengic’in Bosna Savaşı’nda en ön safta çaba ettiğini anımsatarak, şunları belirtti:

“Merhum Aliya’ya yol ve dava arkadaşlığı yapmış, ömrünü Bosna Hersek’e adamış gerçek bir kahramandı. Rabbim kendisinden razı olsun, cenneti ve cemaliyle müşerref kılsın. Boşnak vatandaşlarımızı siz temsil eden siz kardeşlerim ve dostlarımda bir ortaya gelmekten büyük bir bahtiyarlık duyuyorum. Nazik ziyaretiniz için her birinize farklı başka teşekkür ediyorum. Yapacağımız istişarelerin Boşnak kardeşlerimiz ve Bosna Hersek için hayırlara vesile olmasını Rabb’imden niyaz ediyorum. Bugün daha çok sizleri dinlemek, sizlerin değerli fikirlerini öğrenmek dileğindeyim. Lakin sohbetimizin bu kısmına geçmeden evvel şimdiki birtakım konularla ilgili değerlendirmelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.”

Türkiye’nin son 2 asırda gönül coğrafyasından farklı sebeplerle göç eden milyonlarca şahsa konut sahipliği yaptığını lisana getiren Erdoğan, şöyle devam etti:

“Bugün ülkemizin çabucak her vilayetinde yaklaşık 2 milyon civarında Boşnak kökenli vatandaşımız bulunuyor. O denli ki ‘Türkiye’de Arnavutluk nüfusundan daha fazla Arnavut, Bosna Hersek’tekinden daha fazla Boşnak yaşıyor.’ dersem yanlış olmaz. Bu kardeşlerimiz, ana yurtlarıyla bağlarını ve irtibatlarını hala güçlü bir biçimde de koruyor. Balkanlar’da yaşayan her olumsuz yahut müspet gelişme, sizlerin temsilcisi olduğunuz kardeşlerim olarak sizler tarafından yakından takip ediliyor. Balkanlar’ın refahını, huzurunu ve barışını etkileyen olumlu hadiseler bizleri sevindirirken, düşünceli durumlar da hepimizi tasaya sevk ediyor.”

Erdoğan, bilhassa asırlardır güçlü münasebetlerin sürdüğü Bosna Hersek’in milletin gönlünde başka bir yeri olduğuna vurgu yaparak, Türk milletinin tarihin her devrinde kaideler ne olursa olsun Bosna Hersek ve Boşnakların yanında olmayı kendine vazife bildiğini lisana getirdi.

Büyük katliamların ve insanlık hatalarının yaşandığı Bosna Savaşı’nda, Türkiye’nin elindeki imkanları seferber ettiğini aktaran Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bundan sonra da çok daha güçlü bir biçimde, çok daha farklı bir halde biz, Boşnak kardeşlerimizin yanında yer almaya devam edeceğiz. Savaştan sonra tesis edilen barış ortamının kalıcı hale gelmesi için de her türlü çabayı gösterdik, gösteriyoruz. Bosna Hersek’in çok kültürlü ve etnik kimlikli yapısının korunarak istikrara kavuşması için hiçbir ayrım yapmadan dayanak verdik. Dayton Barış Mutabakatı’ndan bu yana Bosna Hersek’te geçmişteki üzere müessif hadiselerin yaşanmasının önündeki en büyük mani Türkiye olmuştur. Türkiye’nin Bosna Hersek’te hayata geçirdiği projelerden, yaptığı kalkınma yardımlarından, Türk şirketlerinin yatırımlarından Boşnaklarla bir arada Sırplar ve Hırvatlar da istifade etmiştir.”

“Belgrad-Saray Bosna Otoyolu’yla ilgili çalışmalarımız planlandığı formda ilerliyor”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, beşeri ve kültürel bağların yanı sıra Türkiye’nin coğrafik olarak da bir Balkan ülkesi olduğunu kaydederek, “Sınırı dahi olmayan birtakım ülkelerin Balkanlar’a direkt müdahale ettiği bir denklemde Türkiye’nin bu coğrafyaya sırtını dönmesi düşünülemez. Balkanlar’daki her gelişmeyi kendi iç sıkıntımız üzere görüyor, ıstırapların tahlile kavuşturulması için gereken adımları atıyoruz ve atacağız. Türkiye’nin bu coğrafyada barış ve istikrarı müdafaa uğraşlarının, kaos ve kaostan beslenen kimi etrafları rahatsız ettiğini de biliyoruz. Lakin bu şer odaklarına karşın Bosna Hersek’in ve tüm Balkanlar’ın iyiliği için çalışmaya devam ediyoruz.” diye konuştu.

Türkiye’nin, Türk şirketlerinin yatırımlarından TİKA, Yurtdışı Türkler Başkanlığı, Yunus Emre Enstitüsü, DEİK üzere kurumların faaliyetlerine, bankacılık bölümünden üniversiteye uzanan geniş bir yelpazede varlık gösterdiğini anlatan Erdoğan, şu tabirleri kullandı:

“Türkiye’nin Bosna Hersek’teki direkt yatırımlarının toplamı 250 milyon doları şu anda aşıyor. Geçen sene salgına karşın 650 milyon dolar olarak gerçekleştirilen ikili ticaretimizi kısa müddette 1 milyar doların üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. Sivil toplum kuruluşlarımızla insanımızın yardım elini Balkanlar’ın en ücra köşesine kadar ulaştırıyoruz. Bölgenin iktisadına çok büyük katkı sunacak Belgrad-Saray Bosna Otoyolu’yla ilgili çalışmalarımız planlandığı biçimde ilerliyor. Bize nazaran bu yalnızca bir yol projesi değil, her tarafıyla tıpkı vakitte bir barış projesidir. Kısa müddet evvel Yeni Pazar Başkonsolosluğumuzun açılışını yaptık. Yeni Pazar-Tutin yolu da önümüzdeki yıl hizmete girecek. İnşallah hava yolu nakliyatından ticarete, ulaşımdan sanayi ve eğitime kadar her alanda projelerimize sürat vereceğiz.”

Erdoğan, tarihte pek çok acı yaşamış, daha düne kadar çatışmayla anılan Balkanlar’ın tansiyonların değil, ebediyen huzurun membaı olmasını istediklerini belirterek, şöyle devam etti:

“Biz Balkanlar’ın, Avrupa’nın göbeğinde bir istikrar adası haline gelmesini, kalkınmasını, ekonomik olarak güçlenmesini istek ediyoruz. Bosna Hersek’in bu coğrafyayla ilgili hesabı olanların nüfuz alanı ve gayret arenası haline dönüşmesini asla istemiyoruz. Bu anlayışla Bosna’nın birlik ve bütünlüğünü dahi tartışmaya açan son tansiyonun akabinde diplomatik gayretlerimize önemli manada sürat verdik. Bosna Hersek’teki tüm taraflarla görüşen, tüm bölümlerin hürmet duyduğu, itimat ettiği bir ülke olarak problemlerin çözülmesi için inisiyatif aldık. Evvel Dışişleri Bakanımızı Bosna Hersek’e göndererek bildirilerimizi muhataplarımıza net biçimde ulaştırdık. Akabinde Ağustos ayındaki Bosna Hersek’i ziyaretimde görüş ve telkinlerimizi en üst düzeyde tekrar ilettik. Sayın Dodik bu kapsamda arabuluculuk teklifinde bulundu. Bosna Hersek’teki tüm taraflar esasen başından beri Türkiye’nin bu sürece müdahil olmasını istiyordu. Biz de ‘Siz kendi aranızda bu bahiste kararlıysanız, biz arabuluculuk vazifesine soyunuruz lakin yalnızca Sayın Dodik, senin talebinle bu iş olmaz. Buna Caferovic’in de Komsic’in de çok kararlı bir formda dayanak vermesi lazım.’ dedik.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Sayın Vucic’le de 18 Eylül’de İstanbul’da gelişmeleri ele aldık. Çarşamba günü Sayın Bakir İzetbegoviç’i konuk ettim, birlikte çalışma yemeği gerçekleştirdik. Bakir kardeşimle ülkedeki durumu ve tansiyonu, daha fazla büyümeden nasıl tahlile kavuşturabileceğimizi istişare ettik. Görüşmemizde kendisiyle Türkiye’nin bu süreçte yapabileceği katkıları kıymetlendirme fırsatı bulduk. İnşallah önümüzdeki günlerde Bosna Hersek’ten öteki yetkilileri de başta Dodik olmak üzere, Komsic ve onun yanında Caferovic, onları da Ankara’da ağırlamayı planlıyorum ve bu hususta gerekli görüşmeleri yapacağız. Merhum Aliya İzetbegoviç’in emanetine halel gelmemesi için elimizden gelen her türlü çabayı sarf edeceğiz. Bosna Hersek’in tekrar eski berbat günlerine dönmemesi için tüm taraflarla diyaloğumuzu artırarak sürdüreceğiz. Bu ortada tahminen günübirlik bir Sırbistan ziyareti yapmak suretiyle yahut Sayın Vucic’i tıpkı biçimde Ankara’ya davet etmek suretiyle onunla da bir görüşme yapmayı planlıyorum.”

“Türk diplomasisine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne güvenmenizi bekliyorum”

“Başkaları ne yaparsa yapsın, biz Boşnak kardeşlerimizle bir arada Sırpları, Hırvatları, Arnavutları, Makedonları kucaklamaya devam edeceğiz.” diyen Erdoğan, şunları kaydetti:

“Uzlaştırıcı ve tahlil odaklı bir yaklaşımla adalet ve hakkaniyet temelinde kısa müddette bu sorunun de üstesinden geleceğimize inanıyorum. Siz kardeşlerimin, ülkemizdeki tüm Boşnaklar üzere yükselen tansiyon karşısında haklı olarak endişelendiğinizi biliyorum. Milletimizin tamamının hadiseleri yakından takip ettiğinin de farkındayım. Bu noktada sizlerden bize, Türk diplomasisine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne güvenmenizi bekliyorum. Türkiye, Bosna Hersek’in 1990’larda yaşadığı acıları bir daha yaşamasına mutlaka müsaade vermeyecektir. Sorunu bir kalıcı tahlile kavuşturana kadar teşebbüslerimize devam edeceğiz. Gerektiğinde daha kararlı tavır almaktan çekinmeyeceğimizi söylemeye bile gerek duymuyorum. Merhum Aliya’nın başını çektiği devirdeki Türkiye artık yok, bugün diğer bir Türkiye var. Münasebetiyle da atacağımız adım çok daha farklı olacaktır.”