ANKARA Milliyet – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile İdlib başta olmak üzere Suriye konusunu konuştuklarını, kalıcı tahlil için atılabilecek adımların üstünde durduklarını söyledi. Erdoğan, ayrıyeten ABD’ye de F-35 programı ile ilgili, “Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler” resti çekti.

Erdoğan, günübirlik Rusya ziyareti dönüşünde uçakta beraberindeki gazetecilere değerlendirmelerde bulundu, sorularını yanıtladı. Çalışma ziyaretinin verimli geçtiğini söz eden Erdoğan, Putin ile yaptığı ikili görüşmede, iki ülke bağlarını ve bölgesel mevzuları detaylı ele aldıklarını söyledi. İki ülkenin ticari hacmini 100 milyar dolar düzeyine ulaştırmak için atılacak adımlara odaklandıklarını kaydeden Erdoğan, “Stratejik bir iş birliği alanı olarak gördüğümüz güç alanında da mevcut iş birliğini ilerletme konusunda mutabık kaldık” dedi. Görüşmenin odak noktasını bölgesel bahislerin oluşturduğunu, Suriye, Karabağ, Libya ve Afganistan’daki gelişmeleri etraflıca kıymetlendirme imkanı bulduklarını kaydeden Erdoğan, özetle şunları söyledi:

BİRLİKTE ADIM GEREKLİ: Bilhassa İdlib başta olmak üzere Suriye ile ilgili hususları detaylı formda ele aldık. Yıllardır süren Suriye krizi ülkelerimiz başta olmak üzere tüm bölgeye ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı… Detayların ötesine geçip bu probleme kalıcı, son ve sürdürülebilir bir tahlil bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Birlikte atacağımız adımların gerekliliği üzerinde durduk. Sayın Putin’le görüşmemizde, bu taraftaki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu bilhassa belirttik.

BÜTÜN HUSUSLARDA BİRLİKTELİK: Birçok aktörün alanda olduğu ve çetrefilli tarafları bulunan bölgesel hususlarda vakit zaman birtakım fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Lakin bu ikili görüşmemizde çabucak hemen bütün mevzularda bir birlikteliğin olduğunu gördük. Toplantımızı bu formda tamamlarken, Sayın Putin’den kısa vakitte bir iadei ziyaret istedim. Kendisi de olumlu yaklaştı.

MUTABAKATIMIZI KOYDUK: Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her konuya bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan rastgele bir geri adım atmak kelam konusu değil. Fakat tabi tıpkı yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz. Terör örgütü PKK/YPG’nin bu bölgelerdeki varlığının sonlandırılmasıyla ilgili, daha evvel varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır… Müşterek çalışmayla bunları çözmenin uğraşı içerisinde olalım dedik ve bu mevzuda da mutabakatımızı ortaya koyduk… Benim bilhassa üzerinde durduğum bir öbür bahis da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu kendilerine hatırlattım. ‘Terörle uğraş hususuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir’ dedik

‘UZAY YOLU’ HARİTASI: Gündemimizi yüklü olarak Türkiye-Rusya münasebetlerini daha da geliştireceğimiz konular, savunma sanayiinden siyasi ve askeri bahislere kadar atabileceğimiz ortak adımlar ve birlikte yapabileceğimiz yatırımlar oluşturdu. Sayın Putin çok açık ve net yapabileceğimiz yatırımları gündeme getirdi. Sayın Putin, uzayla ilgili Türkiye ile birlikte çalışmaya var. Uzayla ilgili atılabilecek adımlarla ilgili de heyetlerimizi çalıştıracağız. Bunun zamanlamasını, yol haritasını belirleyeceğiz. Yani uzay çalışmalarında da çok daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, buradan uzaya roket fırlatma çalışmalarını birlikte yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar.

UÇAK MOTORU ÜRETİMİ: S-400 konusunda bizim sürecimiz devam ediyor. Geri adım atmak üzere bir şey kelam konusu değil. Bunları da etraflıca konuştuk ve daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Hatta uçak motorları imalinde ne üzere adımlar atacağız, savaş uçaklarıyla ilgili ne üzere adımlar atacağız; bunları da etraflıca konuşma imkanımız oldu. Uçak motorları konusunda da birebir adımı atacağız. Gemi inşasında da yeniden birlikte birçok adım atabiliriz denizaltılara varıncaya kadar, burada da yeniden Rusya ile müşterek adımlarımız inşallah olacaktır. (Denizaltı alternatifi): Almanya işi biraz gevşekten alıyor. Almanya şayet bu işte bize verdiği kelamı yerine getirmezse yapacağımız iş, alternatifleri bulmaktır. Alternatifler tükenmez.

‘Hayra alamet birtakım adımlar atılıyor’

(Biden ile görüşme) Nasip olursa Roma’da görüşeceğiz. Oradan da inşallah Glasgow’a gideceğiz. Glasgow’da da büyük ihtimalle görüşeceğiz. Demek ki hayra alamet kimi adımlar atılıyor.

MCGURK’E REAKSİYON: (ABD’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü) Bu aslında teröre dayanak veren bir isimdir. Bu adam PKK/YPG/PYD’nin adeta direktörü durumundadır. Alışılmış benim bu sözüm birilerini önemli manada rahatsız edecektir, lakin terör örgütleri ile el ele, kol kola oralarda dolaşan adamdır bu. Benim teröristlerle uğraş verdiğim bir bölgede bunun onlarla kol kola dolaşması beni önemli manada rahatsız etmektedir. Şu anda da onun bu terör örgütleriyle iç içe olması, birlikte olması, pozisyonunu esasen söz etmektedir. Er yahut geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı.

YA UÇAK YA PARA: Aramızdaki askeri siyasi, ekonomik, ticari tüm münasebetleri ele alacağız. Mesela F-35 sorunu ne olacak? Bir milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler.

‘Taliban’a kapımız açık’

Taliban’ın bizle uyumlu bir çalışma içerisine girmesi halinde bizim Taliban’la görüşmemek üzere bir ön yargımız yoktur. Zira Afganistan halkı bizim yüz yıllara dayanan geçmişimiz olan bir halktır. İdareyle de ahenk olması halinde biz her türlü görüşmeyi yapabiliriz. Buna da kapımız açıktır. (Kabil Havalimanının işletilmesi) Şu an prestijiyle yokuz, fakat ileride olabilir.

‘Başkanlık sistemiyle yola devam’

(Parlamenter sisteme dönüş) Asla bu türlü bir şey kelam konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? Bu türlü bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de mutluyuz. Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız uzaklık de ortadadır. Bizi yıllarca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi tekrar denemenin manası yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir, daima koalisyon hükümetlerinin olması demektir, mutlaka sağlıklı bir idare biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar kolaydır.

ANAYASA ÇALIŞMASI: Bizim anayasa ile ilgili çalışmamız bitme noktasına geldi. Bu ortada yaşadığımız afetler sebebiyle bir kesintiye uğradı. Tekrar bir ortaya gelip, çalışmamızı hızla bitireceğiz. Siyasi Partiler Kanunu ile ilgili çalışmada da Genel Lider Yardımcım Hayati Beyefendi, MHP’deki muhatabıyla yaptıkları çalışmayı belli bir noktaya getirdiler. Devlet Beyefendi ile de bir ortaya gelip üzerinden geçme imkanımız olabilir.

‘Fahiş fiyata kimi cezai müeyyideler gelecek’

Şu anda zincir market dediğimiz bu güçlü marketler bu işin tartısını oluşturuyor. Bunların bir de alt yapıları var. Bu alt yapılar da önemli manada bu işin beslemesi oluyor. Şu anda birtakım marketlerle ilgili bir kontrol süreci olacak. Kimi cezai müeyyideler gelecek. Biz kendilerinden hassasiyet bekliyoruz. Ticaret Bakanlığımız da kontrollerini sıklaştırarak sürdürüyor. Tarladan manava ve markete kadar bu süreci çok daha önemli bir biçimde denetleyeceğiz.