Global çip krizinin yanı sıra Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyon, otomotiv piyasasında tüm istikrarları değiştirdi. Bayilerde satılacak araç kalmadığından sipariş listeleri oluşturuluyor. Yerli arabalarda en erken iki-üç ay sonrasına teslimat yapılırken, kimi modellerde bu mühlet 6 ayı geçiyor. Buna rağmen artan döviz kuruna paralel olarak, araç fiyatları da yükselmeye devam ediyor.

Kısa müddet öncesine kadar ayda bir defa fiyat güncellemesi yapılan arabalarda, artık ayda en az 2 sefer kur artırımı gündeme geliyor. Tüm bu gelişmeler, arabası en cazip yatırım araçlarından biri haline getirdi. Memuru, emeklisi, esnafı para kazanmak için oto alım-satımına yöneldi. Bu şahıslar, bayilerin sipariş listesine ismini yazdırıyor, teslimat sırası geldiğinde ise sıfır arabası piyasa pahasının üzerinde satarak kar etmeye çalışıyor.

Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Genel Sekreteri Hayri Erce, pandemi periyodunda arabası yatırım aracı tercih edenlerin sayısının arttığını belirterek, “Öngörülemeyen iktisat, yüksek enflasyon, finansal piyasalardaki enstrümanların çok çeşitli olmaması ve ülkedeki finansal okur yazarlığın düşük olması, zati arabası uzun yıllardır yatırım araçlarından birisi haline getirmişti. Pandemiyle birlikte başlayan arabadaki arz sorunu ise çarpan tesiri yaptı. Yüzde 50 ÖTV bareminde olan bir aracı alan tüketici, ‘Nasıl olsa kur artıyor. Yakında bu araç yüzde 80 ÖTV baremine girer, ben buradan bir rant elde ederim’ mantığı ile hareket ediyor” açıklamasını yaptı.

ÇOK SAYIDA KİŞİ BU ALANA YÖNELDİ

Gülan Otomotiv İdare Şurası Lideri Alp Gülan, araç bulunurluk krizine karşın süratle artan fiyatların, arabası yatırım aracına dönüştürdüğüne dikkat çekti. Dünya Gazetesi’nden Aysel Yücel’in haberine nazaran; tıpkı vakitte eski Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) lideri olan Gülan, “Devlet yetki dokümanı konusunda gerekli maddeyi çıkarmadığı için şu anda araç alım satımına yönelen çok sayıda ferdi tüketici var. Memurlar, emekliler parasını korumak yahut pahalandırmak için bu yolu seçiyor” dedi.

Parası olmayan da sıraya giriyor İkinci el araba kesimi temsilcilerinden Savaş Açıkgöz, çok daha çarpıcı bir örnek veriyor. Açıkgöz, parası olmayanların bile araba almak için bayilerdeki listeye ismini yazdırdığını belirterek; “Otomobil Türkiye’de her vakit bir yatırım aracı olmuştur. Bu trend pik yapmış durumda. Beşerler sıfır arabada sıraya giriyor. Teslim aldıkları aracı birkaç hafta sonra asgarî yüzde 5-10 karla satma planları yapıyor. Zira arabası nakite çevirmek her vakit kolaydır. Arabayla ilgisi olmayan beşerler bile sıraya giriyor. Hatta bunu bütçe ayırmadan yapan bile var. Teslimat günü yaklaşınca, şimdi teslim almadığı aracı daha yüksek fiyattan satıp, bayiye parayı bu yolla ödüyor. Bu trendi gelecek yılın birinci aylarında da göreceğiz. Tüketiciler arabaya yatırım yapmayı risksiz görüyor ve ‘en makus aldığım fiyata satarım’ diye düşünüyor.”

Açıkgöz ayrıyeten, ikinci el tedariki yapan büyük firmaların da piyasadan araç topladığını söz ederek, “İkinci el tedariki yapan büyük firmalar, piyasadan topladıkları araçları fiyat arttığında satma planı yapıyorlar” dedi.

PARAYI OTMOBİLE YATIRIYORLAR

Otomotiv dalı data ve tahlil şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, yalnızca sıfırda değil, ikinci el piyasasında da yatırım emelli alımların sürat kazandığına dikkat çekerek, şöyle devam etti: “Dolar yükseliyor, faiz oranları çok düşük. Münasebetiyle tüketici parasını nasıl koruyacağını hesap etmeye başlıyor. Zira bakıyor ki, son bir yılda ikinci el fiyatları yüzde 80, sıfır km araç fiyatları ise yüzde 40’a yakın artmış. Bu nedenle faize yatırmak yerine araç almayı tercih ediyor. Böylelikle parasını koruyor. Evvelki gün Ankara’daki bir bayinin kapısı açılır açılmaz beşerler hamle etmiş. Zira araç yok. Parası olan olmayan herkes araç alıp, satın aldığı malın değerlemesini bekleyecek duruma geldi.”

FİYATLAR ARTIK HAFTALIK GÜNCELLENİYOR

Araba piyasasındaki arz sıkıntısına karşın artan döviz kuru paralelinde fiyatlar yükselmeye devam ediyor. Kısa müddet öncesine kadar en fazla ayda bir defa fiyat güncellemesi yapan markalarda, artık bu müddet çok daha kısalmış durumda. Kasım başında çabucak hemen tüm markalar fiyatlara kur güncellemesi yapmıştı. Aybaşında fiyatlar ortalama yüzde 5’e yakın artmıştı. Otomotiv dalı bilgi ve tahlil şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, fiyatların kasım ayında yüzde 2-4 ortasında ikinci sefer güncellendiğine dikkat çekti. Yalçın, “90’lı yılların ikinci yarısında yüksek enflasyonun yaşandığı periyotta ayda üç defa artırım yapılırdı. Sanırım o devirlere geri dönüş oldu. Kur artışı bunu kaçınılmaz kılıyor.“ Kasım ayında yapılan 2 güncellemeyle birlikte, son bir yılda sıfır km araçlara yapılan artırım oranı yüzde 40’a ulaştı. Kurdaki gidişata bağlı olarak önümüzdeki günlerde yeni artırımların gündeme gelebileceği beklentisi sürüyor.

İKİNCİ EL FİYATI SIFIRI GEÇTİ

Sıfır km araçlarda yaşanan bulunurluk sorunu, ikinci el araçlara yönelik talebi artırmaya devam ediyor. Dal temsilcilerinin aktardığına nazaran, birtakım modellerin ikinci el fiyatları, sıfır km’ye nazaran 10-15 bin TL daha yüksek fiyatla satılıyor. Yalnızca son iki haftada ikinci el oto fiyatlarının yüzde 10’a yakın yükseldiği belirtilirken, yılsonuna kadar birebir oranda yeni bir artırım daha bekleniyor. 2022 Mart ayına kadar ise beklenen artırım oranı yüzde 25.

RUSYA’DA 250 BİN RUBLEYE ARABA SIRASI

Çip krizi nedeniyle bayilerde sipariş sırasının oluşması, Rusya’da da fırsatçıları harekete geçirdi. turkrus.com haber sitesinin Za Rulem mecmuasına dayandırarak yaptığı habere nazaran Rusya’da pek çok yeni modeli edinmek için aylarca, hatta bir yıl sıra beklemek gerekiyor. Bu durumu fırsat bilenler, araba bayilerinden aldıkları sıraları, yaklaşık 250 bin rubleye (34 bin TL) satışa çıkarıyor.