Dünyada çip krizi devam ederken, Türkiye’de de üretim etkileniyor. Çip krizine karşı yeni üretim tesislerinin temeli atılırken, krizin gelecek yılın ortalarına kadar süreceği kestirim ediliyor. Bu kriz otomotiv, beyaz eşya, TV ve cep telefonunda da fiyatların artmasına neden oluyor.

Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Lideri Yaman Tunaoğlu, çip krizinin dünyada olduğu üzere Türkiye’deki üreticileri de etkilediğini belirterek, “Pandemide teknolojik aygıt kullanımı çok arttı.

Beşerler meskenlerde bilgisayar, televizyon, cep telefonu, oyun konsolunu daha çok kullandı ve satın aldı. Araba kullanımı da, beyaz eşyaya da talep arttı. Çip bütün bu alanlarda kullanılıyor. Birinci darboğaz otomotivde hissedildi. Daha sonra öteki alanlara yayıldı” dedi.

NE VAKİT BİTER?

Yapay zeka, objelerin interneti üzere teknolojilerin de çip kullanımını artırdığını lisana getiren Yaman Tunaoğlu, “Çip tarafı bu talebe yetişemedi. Yatırımı çok maliyetli ve yıllar alıyor.

Milyar dolar düzeyinde yatırım gerekiyor. Yeni fabrikaların temeli atıldı ancak kısa vadede tahlil getirilemiyor. Bu sorunun gelecek yıl ortasına kadar süreceği tarafında varsayımlar var. Bizim de varsayımımız bu yönde” diye konuştu.

30 KAT ARTTI

Çip kıtlığı firmaların yeni modellerini etkiliyor. Yaman Tunaoğlu, çip için artık 12 ay sonraya gün verildiğini ve evvelce 3 dolar olan bir çipin fiyatının 90 dolara çıktığını, bunun da yeni modellerin geliştirilmesini etkilediğini kaydetti. Tunaoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Haliyle bu durum üretimi aksatıyor. Marjın yüksek olduğu dallar eseri üretiyor lakin olmayanlar yapamıyor. Otomotiv, beyaz eşya talebe yetişemiyor. Cep telefonu firmaları etkilendi fakat evvelden mutabakat yaptıkları için daha yeterli durumdalar. Yeni modeller daima erteleniyor.”

TÜRKİYE’DE ÜRETİM MÜMKÜN OLUR MU?

‘Türkiye’de çip üretim tesisi kurulabilir mi’ sorusuna Yaman Tunaoğlu, şu cevabı veriyor: “Çok büyük yatırım gerektiriyor. En küçük yatırım 2-3 milyar dolardan başlıyor. Devlet destekleyebilir lakin özel dal tarafından üstlenilmesi gerekiyor. Burada ölçek değerli.

Fizibilite yapılıp başlanabilir. Bölge ülkelere ve dünyaya satılabilir. Yapılamayacak bir şey değil. Savunma sanayi özelinde daha evvel yerli çip tasarımı gündeme gelmişti. TÜBİTAK çalışmalar yapıyor.”

FİYATLAR ADETA İKİYE KATLANDI

Sunny Elektronik Lideri Adem Atmaca, çip tedariğinde sorunun sürdüğünü belirterek, şunları söyledi: “Çip fiyatları bir orta çok oynaktı biraz daha sabitlendi. En büyük açık otomotiv dalında. TV üreticileri olarak bizler temin edebiliyoruz lakin fiyatları yükseltiyor.

Geçen yıla nazaran fiyatlarda yüzde 47’lik artış var. Maliyet artışı yüzde 67 bunu tam yansıtmadık. Bu da talebi düşürdü. Cep telefonu ve beyaz eşyada da benzeri durum yaşanıyor. Çip krizi fiyatın artıp, talebin azalmasına neden oldu.”

ÇİP KRİZİ BİRİNCİ OLARAK NASIL BAŞLADI?

Çip, metal bir levha üzerine yerleştirilen elektronik devreler kümesi. Çabucak her elektronik aygıtta ve araçta yer alıyor. Çok büyük kıymete sahip. Birinci çip krizi, Kovid-19’un tesiriyle otomotiv dalında başladı. Üreticiler beklenmedik talebi karşılamakta zorlandı. Global çapta arz açığı başladı.

Çipte üretim ve tasarım farklı alanlar. En büyük üretici Intel. Firma yeni yatırıma da soyundu. İkinci sıradaki Samsung da yeni yatırım açıkladı. Dünyanın en büyük fason üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing (TSMC). O da yeni yatırım planı açıkladı. Bu yatırımlar lakin birkaç yıl sonra devreye girebilecek.